شامپو از یک واژه هندو به نام چامپانا (Champana) به معنای ماساژ دادن گرفته شده‌است. قبل از پیدایش شامپو به صورت امروزی، مردم برای شستشوی مو از مواد گیاهی مانند سدر، چوبک و کتیرا و مواد معدنی مانند خاکهای سیلیسی استفاده می‌کردند.

در شامپو به جای صابون عواملی به نام سورفكتانت وجود دارد كه دیگر مشكل كف ضعیف صابون در آب سخت و كدورت پس از استفاده را ندارد و موها پس از شستشو براق ، حجیم و با نرم كننده‌ها شانه پذیر می‌شوند .

درباره شامپوها بايد گفت که شامپوها ترکیبی از مواد مختلفی مثل: آب، ماده پاک کننده یا سورفاکتانت (ماده اصلی پاک‌کننده شامپو)، مواد کف‌ساز، مواد دلپذیرکننده مثل عطر، صدفی‌کننده‌ها یا موادی که به شامپو قوام سفت و رنگ صدفی می‌دهند، مواد نگهدارنده یا ضد باکتری، نرم‌کننده‌ها و حالت‌دهنده‌های مو، افزودنی‌هایی مثل پروتئین، ویتامین، عصاره‌های گیاهی و مواد ضد قارچ برای درمان شوره.

بهترین شامپو چه شامپویی است؟
بهترین شامپو، شامپويی است که موها را به خوبي تمیز کند اما منجر به خشکی، زبری و تیرگی موها نشود. برخی پاک کننده‌ها مثل صابون، موها را خوب تمیز می‌کند اما منجر به تیرگی، خشکی و بدحالتی موها می‌شود.
شامپویی که فرد بعد از مصرف احساس کند پوست و مو را خوب تمیز کرده و دچار پوسته و شوره سر نشود. 
شامپویی که بعد از مصرف فرد احساس کند حالت موهایش حفظ شده، خوب شانه می‌شود و هنگام شانه کردن دچارالکتریسته مو نشود.

مواد تشکیل دهنده شامپو:
آب:  که بخش مهمی از ترکیب شامپو را تشکیل می‌دهد حتما باید دیونیزه یعنی فاقد هر گونه املاح باشد. تولید آب دیونیزه معمولا در کارخانه‌های شامپوسازی صورت می‌گیرد.
عوامل پاک کننده:  سبوم یا همان چربی و چرک از روی مو و کف سر به وسیله سیستم سورفکتانت ها برداشته می شود و درواقع این سورفکتانت ها هستند که برای پاکیزگی ایجاد کف می کنند.سورفکتانت ها اصلی ترین مواد پاک کننده به کار رفته در فرمولاسیون شامپوها هستند. این مواد دوگانه دوست هستند. یعنی هم آب دوست و هم چربی دوستند.
 عوامل حالت دهنده :  تقریبا تمامی شامپو‌ها شامل عوامل نرم كننده موی سر می‌باشند.
نگهدارنده ها: شامپو از آب و دیگر مواد آلی ساخته می شود و به همین دلیل رشد و نمو باکتری و دیگر ارگانیسم ها در آن بسیار محتمل است. نگهدارنده ها برای جلوگیری از امکان چنین رشد و نموی به سیستم شامپو افزوده می شوند.
عوامل مربوط به شكل ظاهری :  تركیباتی هستند كه به شامپو اضافه می‌شوند تا شكل و ظاهر محصول جذابتر شود مانند عوامل صدفی كننده ، اسانس و رنگ.
مواد مرطوب‌کننده: به خصوص برای موهای خشک.
عوامل فعال دارویی: عوامل ضد شوره مانند پیریتیون زینك یا  انواع ویتامینها مانند دپانتنول كه كمك به مرطوب كنندگی پوست و مو می‌كند.
مواد اصلاح کننده: دیگر موادی که به فرمولاسیون شامپو اضافه می شوند، موادی هستند که خاصیت اصلاح فرمولاسیون را دارند. از این دسته مواد می توان به مات کننده ها اشاره کرد. این مواد باعث مات شدن و ظاهر صدفی شامپو می شوند. 

معیارهای انتخاب شامپو:
برای موهای مختلف، شامپوهای متفاوتی وجود دارند. حتما نوع موی خود را بشناسید (چرب، خشک، معمولی) و اگر رنگ یا فر شده است، شامپویی مناسب آن خریداری کنید.
به مشکلات خاص موی سر برای مثال وجود شورۀ سر توجه کنید. 
مراقب باشید پوست سرتان به شامپو آلرژی نداشته باشد.
به قدرت پاك كنندگی شامپو که توانایی زدودن چرك، چربیمو و خرده هاي پوست سر با آب سخت و نرم است دقت کنید.
شامپوی مناسب بایستی به راحتی شسته وسریع  آب‌کشی شود.